Het ontstaan van AA-Vlaanderen

2. Begin in Brussel - oktober 1953

Het ontstaan van AA in België is echter hoofdzakelijk te danken aan Jean. Reeds herhaalde malen had hij gedurende korte of lange periodes in psychiatrische inrichtingen en interneringscentra vertoefd. In oktober 1953 verbleef Jean in het Instituut Brugmann. Eerder tegen zijn verwachting in werd hij vrijgelaten. Juffrouw Bodarwé, psychiatrische verpleegster, deed hem een verblijf aan de hand in een katholieke liefdadigheidsinstelling "Home des Amis des Marolles" in de Rode Poortstraat 12, dichtbij de Hoogstraat, in de wijk waar Pieter Breughel de Oude gewoond heeft. De verpleegster gaf aan Jean de raad zich met andere alcoholisten bezig te houden, zonder eigenlijk iets af te weten over de "Anonieme Alcoholisten". En terecht merkte zij op: "Vous aurez ainsi un intérêt dans la vie" (Ge zult hiermee een interesse in het leven vinden). Jean overwoog die woorden en er schoot hem een bijdrage te binnen, die hij destijds in een Franstalig blad gelezen had over AA. Hij was vroeger natuurlijk nooit van oordeel geweest dat hij een alcoholist was, maar op dit ogenblik was zijn arsenaal van alibi's totaal uitgeput en moest voor zichzelf bekennen dat hij tegenover de drank machteloos stond.
Jean had al de tijd om na te denken. Het toeval wilde dat hij er dadelijk in contact kon treden met drie andere mannen, die ook in moeilijkheden zaten omwille van de drank. In hetzelfde huis verbleef Louis die jaren aan een stuk gedronken had en die geholpen door de E.P. Maas, s.j., thans sinds meer dan zes maand voorbeeldig en totaal nuchter het tijdstip afwachtte, waarop hij weer zijn vrouw zou mogen gaan vervoegen in een stad ten noorden van Brussel. Juffrouw Bodarwé stelde met genoegen vast dat hare Jean niet bij de pakken bleef zitten. Inderdaad, hij liet telefoneren naar het Ministerie van Volksgezondheid en het Gezin, daar hij op zoek was naar documentatie en contacten.
Men verwees hem naar het N.C.A.
Enkele dagen nadien ging Jean aankloppen op het secretariaat van het N.C.A., waar hij, tot zijn grote voldoening een Amerikaans boek, het Big Book, eerste uitgave "Alcoholics Anonymous" vond.
De lectuur van het "Big Book" betekende eigenlijk voor ons land het ontstaan van AA in België.
Juffrouw Bodarwé, de klokhen der alcoholisten in Brugmann, gaf aan A., een gehospitaliseerde alcoholist, de raad contact op te nemen met "Les Amis des Marolles", hetgeen hij ook deed. Hij leerde er Jean en Louis kennen. Eén der verantwoordelijken van het huis bracht een zekere C. aan, eveneens een drankzuchtige, die voor zijn problemen een reddende kracht gevonden had bij het Maria legioen, een godsdienstige vereniging die in 1921 te Dublin in het leven was geroepen en na de laatste wereldoorlog ook in ons land (Hasselt) werd opgericht. Er ontstond dadelijk een stevige vriendschapsband onder de vier lotgenoten en vanaf de periode oktober 1953 tot maart 1954 werden reeds drukke vergaderingen gehouden die bijgewoond werden door de secretaris van het N.C.A., de heer De Boe.

3. Pogingen tot organisatie

Jean, met zijn specifiek karakter, zag het nog al groots. Na enkele weken ijverige studie (hij dweepte, en terecht, vooral met de zienswijze van Jellinek (**) voelde hij zich als het ware geroepen om alleen zeer grootse plannen te ontwerpen en te verwezenlijken.
In november 1953 had hij wat hij noemde "Statuts Provisoires" opgesteld. In de 13 artikelen werd echter de naam van AA niet eens vermeld. Artikel 2 luidde als volgt: "L'Association a pour but le relèvement matériel, moral et spirituel des alcooliques et anciens alcooliques, sans aucune distinction politique, philosophique ou religieuze. Les membres travaillent dans un esprit d'entre-aide et de fraternité." (De vereniging heeft tot doel de alcoholisten en ex-alcoholisten er materieel, moreel en geestelijk weer bovenop te helpen, zonder enig onderscheid van politieke, filosofische of religieuze overtuiging. De leden werken in een geest van onderlinge hulp en broederlijkheid.)

Men kon wel de indruk opdoen voor een nieuwe anti-alcoholische vereniging te staan. In het eerste artikel ten andere was er sprake van "association anti-alcoolique".

Op het briefpapier van "Les Amis des Marolles" werden de pogingen van Jean en zijn vrienden onder de referentie "Dépannage lutte contre Alcoolisme" (hulp door strijd tegen het alcoholisme) aangeduid. Op 4 maart 1954 ging in een der zalen van het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel een eerste informatieavond van de Anonieme Alcoholisten door. Jean en zijn vrienden noemden hun vereniging "Association d'Aide aux alcooliques" (AAA) - "De Vereniging voor Hulp aan Alcoholisten" (VHA). Er werden prachtige invitatiekaarten gedrukt en rondgestuurd op zeer oordeelkundige wijze, gedeeltelijk dank zij de medewerking van het secretariaat van het N.C.A., dat veel mensen wist aan te spreken, die door het probleem getroffen waren of er belangstelling voor voelden. De pers was ruim vertegenwoordigd. Men telde minstens elf journalisten waaronder de afgevaardigde van het agentschap Belga.
Op 5 en 6 maart werd dan ook in geestdriftige termen over geredde alcoholisten geschreven. Nooit kwamen sindsdien zoveel journalisten en correspondenten te samen op een AA-bijeenkomst.
De persoonlijke inspanningen van de secretaris van het N.C.A. die alle dagbladen te Brussel bezocht, heeft er zeker toe bijgedragen om bepaalde bladen te bewegen aanwezig te zijn.
Hoe kon men het reuze succes van de avond verklaren? De zaal bood plaats voor 200 personen. Er werden meer dan 1000 uitnodigingen verstuurd. Er waren plaatsen te kort. Was het de film "The Lost Weekend" die de invitatie deed beantwoorden? Of het zeer ongewone thema?
Of "geredde dronkaards" aan het woord te zien? Of was het de keuze van de zaal? Iedereen kent het "Palais des beaux Arts". Men komt er graag en gemakkelijk.
Men mocht spreken van een eliteopkomst. Bekende neurologen en psychiaters uit de Brusselse en Leuvense school, verpleegsters, sociaal assistenten uit verscheidene sectoren, geestelijken, politiecommissarissen, magistraten, advocaten, vertegenwoordigers van antialcoholische verenigingen, vulden de zaal op een minimum van tijd. Er hing een koortsachtige atmosfeer in de lucht. De alcoholisten vooral liepen erg zenuwachtig. Een niet-alcoholist, vertegenwoordiger van "Les Amis des Marolles" opende de vergadering in het Frans. Hij sukkelde met zijn krukken naar voor want hij droeg nog de sporen van een skiongeval, opgelopen in de Alpen. Vervolgens las Louis zijn tekst in het Nederlands en het Frans. De hoofdschotel bracht Jean, toen nog in voorovergebogen houding. De passage over zijn schuldgevoelens in een interneringscentrum deed de aanwezigen griezelen. Hij bleef zijn gevoelens niet altijd meester en gaf een paar ondeugende, agressieve opmerkingen ten beste voor de psychiaters, die hem nooit begrepen hadden, zegde hij.
De film "The Lost Weekend" met de prachtige vertolking van Ray Milland met de realistische uitbeelding van een "delirium tremen" en de openbare getuigenis van Jean sloeg diep in. C, besteeg nadien ook het podium en bij het zien van al deze elite luisteraars zag hij het ook groots in. Grote dingen moesten verwezenlijkt worden. Zij gingen onder andere een "home" voor alcoholisten oprichten, maar daarom riep hij: "Il nous faut 3 à 5 millions!" (Wij hebben 3 tot 5 miljoen nodig.) Dit weerklonk over de hoofden van een sterk bewogen publiek, getroffen door de spontane eerlijkheid van de eerste AA-leden in ons land. De aanwezigen schonken mild en de onkosten waren ruimschoots gedekt.
In de geest van Jean bestonden er reeds groepen te Brussel, Anderlecht, Molenbeek en Schaarbeek. En daar hij in het Big Book vernomen had dat er in Amerika een "Alcoholic Foundation" bestond was het toch vanzelfsprekend voor hem dat er een overkoepelend orgaan in het leven moest geroepen worden. Geen enkele van de drie lotgenoten hebben hem begrepen. Zij verwijderden zich mettertijd van hem. Eerst C. en later ook Louis en A. Deze laatste kon zijn kop niet neerleggen en wilde verder drinken. C. en Louis voelden zich meer gesteund door de Rooms-katholieke godsdienst dan door AA en bouwden verder aan hun herstel buiten de AA-groep.
Dat het wel moeilijk moet zijn geweest om de 12 stappen en de 12 tradities van AA te verstaan en te interpreteren zoals deze in Amerika werden toegepast bewijst de verdere evolutie van AA in ons land na de eerste informatievergadering in maart 1954.
Zeer veel energie en tijd werden verspild aan grootse dromen en organisatorische plannen en minder aan de fundamentele spirituele opbouw. De wagen werd voor de paarden gespannen.
Op 12 Februari 1955 kon men in de bijlage van het Belgisch Staatsblad, de tweetalige statuten vinden die Jean liet verschijnen, samen met A. en Louis en een vertegenwoordiger van "Les Amis des Marolles", die echter als "organisatieconsultant" vermeld werd.
Artikel 3 handelt over het doel van "Hulp aan Alcoholisten" (H.A.A.) en in het Frans: "Aide aux Alcooliques" (A.A.A.) De vereniging wil het programma tot stabilisatie der alcoholisten, voorgehouden door de 12 stappen van de "Anonieme Alcoholisten" verspreiden. De stichting van de plaatselijke groeperingen bevorderen, algemene diensten van deze groeperingen verzekeren, zonder ze echter te leiden. Over de eerbiediging der Twaalf Tradities van AA waken, en in het algemeen de alcoholisten, die beroep op haar doen, helpen in broederlijkheid en volgens de werkwijze van de "Anonieme Alcoholisten"-beweging. In artikel 5 lezen we "De meerderheid zal samengesteld worden met leden uit de AA-groepen van wie de stabilisatie als zeker kan beschouwd worden. De vereniging zal echter nooit samengesteld worden exclusief uit AA-leden.” En in artikel 7: "De leden die geen deel uitmaken van een AA-groep zullen gekozen worden onder mensen die vanwege hun studies, hun beroep of hun bezigheid een bijzondere belangstelling hebben voor alcoholisten en het programma van de Anonieme Alcoholisten en die beslist hebben op een actieve manier en belangeloos mee te helpen aan het project "Aide aux Alcooliques".
H.A.A. werd een doodgeboren kind. Eerst en vooral zag de vereniging veel te vroeg het levenslicht (zeker 3 à 5 jaar). Daarbij kwam dat zij niet representatief was. Zelfs Brugmann, het N.C.A. en aangesloten verenigingen werden niet eens meer aangesproken. Zij werden er daarbij nog angstvallig buitengehouden. De enige niet-alcoholist, die de statuten mede ondertekende kreeg geen plaats als beheerder toegewezen. De H.A.A.-statuten zijn tot op heden een historisch document gebleven, die de AA-leden noch te Brussel, noch in Vlaanderen, noch in Wallonië schijnen te kennen.

4. Periode 1953 - 1956

In de jaren 1953 - 1956 werden regelmatig nieuwe alcoholisten in contact gebracht met de eerste AA-groep: "Les Amis des Marolles", die eerst vergaderde in de Rode Poortstraat 12. Nadien een paar huizen hoger in dezelfde straat om dan in een parochielokaal in de Damstraat terecht te komen (op een paar passen van het Anneessenplein). Er werd ook een groep opgericht in de Zuidstraat (rue du Midi), de Sint-Michielstraat (rue Saint-Michel) en de Broekstraat (rue du Marais)
Daar trof de groep op 12 mei 1955 de beslissing dat alleen alcoholisten de vergaderingen mochten bijwonen. Men zag het nut niet meer in om open bijeenkomsten voor familieleden van alcoholisten of belangstellenden in de stabilisatie van alcoholisten te houden. De groep zonderde zich meer en meer af van diegenen die bereidwillig waren om daadwerkelijk de groep te steunen. Die enkelen waren de leden van het N.C.A. waar men aan bepaalde leden allerlei bijbedoelingen toeschreef.
In de grond hinderde de aanwezigheid van niet-alcoholisten sommige AA-leden, die hun persoon boven de groep, de 12 Stappen en 12 Tradities plaatsten.
Hoe moet men, in deze periode, de weifelende houding van Brugmann verklaren omdat juffrouw Bodarwé regelmatig in contact bleef met J. en A. en anderen leden, eveneens verzorgd in Brugmann, en omdat men de werkelijk toegewijde verpleegster regelmatig een stukje AA-vergadering zag bijwonen? In de eerste plaats had Brugmann toen te kampen met dezelfde moeilijkheden waarmee iedereen destijds af te rekenen had: alcoholisten aanvaarden, zijn vooroordelen overwinnen, leren omgaan met alcoholisten en aan deze laatste ook een kans geven. Wij herinneren ons nog al te goed dat wij in de ogen van een bepaalde dokter als een snul doorgingen omdat wij de organisatie van de medicisociale hulpverlening aan alcoholisten durfden verdedigen in Brugmann.

Daarbij kwam dat men aldaar zeer achterdochtig was in verband met het herstelprogramma, overwegend van spirituele aard. De eerste AA-leden verwarden AA en de godsdienst en gingen in Brugmann een warm pleidooi houden voor de waarde van de belevenis der sacramenten van de Rooms-katholieke godsdienst. De eerste AA-leden vergaderden in een Katholiek lokaal, waar rommelige heiligenbeelden op de schouw prijkten.
Dat wist men ook in Brugmann, waar men liefst vergaderde zonder dergelijke beelden en waar de term "God" sommigen nogal diep frustreerden.

Niettegenstaande de geest van onverdraagzaamheid, de twisten over het feit of er één minuut stilte moest gehouden worden voor en na de vergadering, bleven deze doorgaan. Langzaam maar zeker was AA in Brussel zijn weg aan het zoeken. De drang om samen te zijn haalde het op allerlei andere gevoelens en geschillen. De leden waren chemisch nuchter en werden tot nuchter nadenken gedwongen want de eerste AA-literatuur oefende op sommige geesten een onbetwistbare invloed uit. Er ging zelfs een tweede informatieavond door, in de gelagzaal van een drankgelegenheid "Cour de Tilmont" aan de hoek van de Emiel Jacqmainlaan, op 10 maart 1955. Jean was opnieuw de bezieler van die avond. Er kwam geen enkele niet-alcoholist aan het woord. Er was maar een magere opkomst in vergelijking met de bijeenkomst in het Paleis voor Schone Kunsten in 1954.

Vermelden wij hier eveneens de eerste publicatie van een Belgisch AA-lid, steeds Jean. Het betreft zijn bijdrage in het nummer "Service Social" van maart-april 1954, onder de titel: "Une nouvelle forme de Self-help en Belgique" de l'Association d'Aide aux Alcooliques (AAA). ("Een nieuwe vorm van zelfhulp in België" van de vereniging voor hulp aan alcoholisten).

Wij vermelden hier ook graag dat het maatschappelijke werkers en werksters, alsook verpleegsters geweest zijn die het eerst de Anonieme Alcoholisten aanvaard en begrepen hebben, en dit wel geruime tijd voor priesters en geneesheren, die pas veel later gewonnen raakten voor AA en zich daadwerkelijk inspanden.

Jean verspreidde ook in deze periode, in de franse taal, een paar gestencilde blaadjes. Zoals te vermoeden was, waren zij zeer persoonlijk opgevat en vertolkten zeker de zienswijze niet van de groep. Enkele droegen als titel: "Bulletin d'Information des AA Belges, publié par l' A.S.B.L. L' Aide aux Alcooliques - Service général des Alcooliques Anonymes Belges". ("Informatie van AA-België, uitgegeven door de V.Z.W.D. - Hulp aan Alcoholisten - Algemene Dienst van de Anonieme Alcoholisten - België").
Het eerste nummer verscheen in het voorjaar van 1954. Het laatste in 1956, als wij goed ingelicht zijn. Soms mochten de psychiaters het wel eens ontgelden. Sindsdien echter is er veel veranderd in de goede zin.

5. 1956 - AA-expansie buiten Brussel.

In de zomer van 1955 begonnen op de Vleurgatsesteenweg experimenten van groepstherapie onder de leiding van een dokter die zich echter vlug nadien terugtrok. In de lokalen van het Rode Kruis en het N.C.A. blijven echter regelmatig iedere vrijdagavond vergaderingen doorgaan voor drankzuchtigen. De secretaris van het N.C.A. Mr De Boe was steeds aanwezig. AA-leden uit de Damstraat, later de Violetstraat en de Zuidstraat 65 (men verwisselde tenminste om het jaar van lokaal) vervoegden deze van de Vleurgatsesteenweg. Gedurende vijf jaar zullen de "Vleurgatvergaderingen" een grote invloed uitoefenen op de verdere groei van AA, niet alleen te Brussel maar ook daarbuiten. Talrijke duurzame stabilisaties, aldaar bereikt, oefenen nu nog een heilzame invloed uit in de thans bestaande groepen te Brussel en elders.
Ondertussen was de oorspronkelijke groep van vier, J. L. A. en C. al lang uiteengevallen. Rondom Jean schaarden zich een paar mensen tot op het ogenblik dat hij in 1957 voor ongeveer vier jaar ging wegblijven.

De groep J. hield begin 1956 een nieuwe informatieavond te Ukkel in de zaal Patria. Nieuwe gezichten, nieuwe geluiden. Voor het eerst sprak H., een dame-alcoholist. Zij zal nadien te Brussel en elders nog verschillende keren het woord nemen. Door haar kennis van het Engels en haar sociale standing kwam zij met veel Amerikaanse AA-leden in contact en onderging rechtstreeks de speciale AA-geestesgesteldheid van veel Amerikanen en het AA-programma.

De groep van de Vleurgatsesteenweg breidde zich uit. F. liet een oproep doen in enkele dagbladen. M., een jonge Antwerpenaar, kwam luisteren. Hij had moeilijkheden gehad met de politie en het gerecht en zijn baas had hem de "Standaard" in de handen gestopt voor hulp en mogelijkheden. M. vond op de Vleurgatsesteenweg alles behalve datgene wat hij zocht, doch in 1956 ontstond de eerste Vlaamse AA-groep "Brabo" te Antwerpen. Op 25 april 1957 ging in "Smalfilmstudio" aan de Frankrijklei een eerste informatieavond door met leden uit de twee Brusselse groepen en met Jean als hoofdnummer op het programma.
Sindsdien werd er te Antwerpen wekelijks vergaderd, eerst in de kelderzaal van het Rode Kruis, later in de Paleisstraat in een lokaal van de Y.M.C.A.
De Antwerpenaars onderhielden contacten met de twee AA-groepen te Brussel.

Eerwaarde Heer Paesmans (AA in Limburg), de grote priestervriend der Limburgse alcoholisten, had via het Nationaal Comité tegen Alcoholisme het ontstaan van AA in Brussel aandachtig gevolgd.
Het duurde nochtans jaren alvorens hij volle vertrouwen schonk aan het AA-herstelprogramma. Einde 1957 ging dan ook door zijn toedoen een AA-informatienamiddag door en dank zij een paar AA-leden van de Vleurgatsesteenweg, die vergezeld waren van Mr De Boe. De aanwezige Limburgse gestabiliseerde alcoholisten en de enthousiaste E.H. Paesmans waren definitief gewonnen voor AA. Tevens was AA onmiddellijk uit de Vleurgatsesteenweg over gans Limburg gewaaid, want E.H. Paesmans had vurige medewerkers, die met hem op andere plaatsen in Limburg AA gingen verkondigen. Zonder de dynamische medewerking van deze niet-alcoholisten zou AA in Limburg nooit de ontplooiing gekend hebben in de jaren 1957 - 1959, die hij wel kende.
In juni 1958 ging te Hasselt de eerste officiële AA-informatienamiddag door, met medewerking van leden van de AA-groep van de Vleurgatsesteenweg en van het secretariaat van het N.C.A. Voor de eerste maal neemt een Rooms-Katholieke geestelijke, E.H. Paesmans, in het openbaar stelling voor het herstelprogramma van AA. De Limburgse verbroederden eens te meer met de leden van de AA-groep van de Vleurgatsesteenweg, die in een zaal van het café "St.-Michel" op de Grote Markt op 13 mei 1958 een zeer geslaagde tweetalige informatievergadering belegd hadden met drie Nederlandstalige en drie Franstalige alcoholisten op het podium. Niet-alcoholisten werden niet gevraagd om het woord te voeren.

6. 1958 - Intergroep

In het najaar van 1958 werd te Brussel een stap verder gezet. Dankzij de ondernemende, dynamische M. verlaat de oorspronkelijke Rode Poort-groep de Zuidstraat en komt in de Sint-Michielsstraat 32 terecht, op een paar stappen van de drukke Nieuwstraat en steeds in het volle centrum van de stad. De oprichting van een telefonische permanentie gaat grote voordelen bieden. (Over de schaduwzijden, overwegend van financiële aard blijven we later even stilstaan).
Het wordt voor velen de zoete inval. Een huis waar men 's avonds steeds een toevlucht kan vinden als men aan de bekoring gaat bezwijken of wanneer men bezweken is. Er wordt een telefoon geplaatst, de eerste AA-telefoon in België, hetgeen de contacten nog gemakkelijker maakte. Op een bepaald moment lijkt het lokaal op een soort AA-centrale. Inderdaad, geregeld werden er bijeenkomsten belegd met vertegenwoordigers uit verschillende groepen, steeds overwegend Vlaamse. Zo werd er op 10 januari 1959 een bijeenkomst belegd met vertegenwoordigers uit de Brusselse groepen, uit Antwerpen, Gent en Kortrijk.
De "Rue St.-Michel" probeerde het eveneens met de uitgave van een op stencil gemaakt blaadje in twee talen opgesteld en als titel droeg: "Allo à l'eau." De eerste nummers (1958) werden, zo menen wij, nog verspreid vanuit de Zuidstraat. Alles te samen verschenen er dertien nummers, tot in het najaar 1960, wat zeker een hele prestatie is. Zonder M. (Maurice) zouden er geen vijf nummers verschenen zijn.
Men bleef te Brussel niet bij de pakken zitten. Op 23 september 1958 hielden de "Anonieme Alcoholisten" (de uitnodiging van de centraliserende M. vermeldde de inrichtende groep niet) een bijeenkomst in de Club International 156, Louisalaan te Brussel. Zij kende de luister niet van de eerste bijeenkomst, noch dezelfde uitstralingskracht via de pers. Doch voor het eerst engageerde zich in België een geneesheer, Dr. Bloch, die nota bene, verbonden was aan het Psychiatrisch Instituut Brugmann. (De overtuigingskracht van M. deed wonderen!) Wij zien nog altijd de moedige geneesheer een klein beetje onwennig tegenover het purper van Monseigneur Boon, Deken van Brussel. Er sprak ook een advocaat, een alcoholiste H. en nog twee mannelijke alcoholisten.
De Vlamingen werden niet vergeten. Op dat ogenblik kon men nog niet spreken over rivaliteiten. De bijeenkomst op de Louisalaan was zeker een mijlpaal voor de verdere evolutie van AA in ons land. Geneeskunde en AA reikten mekaar eindelijk, na jaren van wantrouwen, de hand. Men ging mekaar ontdekken en meer en meer aanvaarden.
Ondertussen bleef Brussel het uitstralingspunt. Zo ging op 6 december 1958, gestimuleerd door het N.C.A.(*) en de groep van de Vleurgatsesteenweg, een bijeenkomst door van alcoholisten in de "Milkbar" 't Zuid, Graaf van Vlaanderenlaan 10, te Gent. Er waren 9 AA-leden (met verschillende familieleden) van de Vleurgatsesteenweg aanwezig, ook twee leden uit de St.Michielsstraat te Brussel en nog twee andere uit Antwerpen. Een drie à viertal drankzuchtigen uit het Gentse verbroederden er met de aanwezige AA-leden. Het werd het startsein voor Oost- en West-Vlaanderen. Inderdaad bleven de Gentenaars niet alleen mekaar ontmoeten en er kwam uitbreiding. Twee West-Vlamingen uit hetzelfde gewest leerden er mekaar kennen. Begin van het jaar 1959 werd de eerste AA-groep in West-Vlaanderen opgericht. Enkele drankzuchtigen uit het Brugse die mekaar te Gent en Kortrijk ontmoet hadden sloegen de handen in mekaar en zo telden op 1 januari 1959 de vijf Vlaamse provincies AA-groepen.
Te Eugies en in Mons ontstonden de eerste Waalse AA-groepen in de herfst van 1959. Zij werden gesteund door de groep van de St.Michielsstraat. In juli 1960 kwam W, een drankzuchtige uit Tamines, hulp vragen op het secretariaat van het N.C.A. Het werd spoedig het startsein van het ontstaan van een AA-groep in Charleroi. Inderdaad, M. en enkele kameraden uit de St.-Michielsstraat sprongen bij.
Voor Luik ging het wat moeilijker. Het N.C.A. moest het bij zijn pogingen laten die het sinds 1957 ondernomen had. Ook de pogingen van M. (de nooit versagende animator) sinds november 1958 brengen geen aarde aan de dijk, ofschoon er in 1959 een AA-postbus geopend werd te Luik en M. en het N.C.A. verschillende berichten in de Luikse bladen lieten verschijnen.
Pas op 15 september steekt AA definitief van wal in de "Cité Ardente". E uit Luik gaf er het startsein. De eerste informatieavond ging door in de rue Saint-Gilles. Leden van de Vleurgatsesteenweg en uit de St.-Michielsstraat voerden er onder andere het woord. Niet-alcoholisten, waaronder substituut Tilman, verleenden eveneens hun medewerking.
In september start tevens de Belgisch-Britse groep (Y.M.C.A.) Brussel-Jourdan.
In Namen en Luxemburg bestonden er op 1 januari 1962 nog geen AA-groepen.

7. Vlaamse AA-groep

In de AA-groep van de Vleurgatsesteenweg bekleedden de Vlaamssprekende alcoholisten een minderwaardige positie. Zij kregen niet dezelfde kansen om zich uit te drukken. Het gebeurde dat leden uit het Mechelse naar Brussel kwamen en dat er gedurende de AA-bijeenkomst geen vijf minuten Nederlands gesproken werd.
F., L. en R. namen dan ook totaal onafhankelijk, het initiatief op zich om in de "Egmont" in de Van Praetstraat (dichtbij de Beurs) een Vlaamse AA-groep op te richten. De eerste vergadering ging door op 20 april 1960. Deze groep te Brussel zal later een rol spelen wanneer groepen te Mechelen, Leuven en Aalst opgericht worden. Dezelfde groep heeft zeer verdienstelijk werk geleverd door de Tweede Landdag der Anonieme Alcoholisten in te richten op 28 mei 1961 in "Egmont" te Brussel. We noemen hem de eerste landdag van de Vlaamse AA. (uw toegewijde dienaar die zijn studententijd doorbracht te Brussel heeft de eerste stappen in het 'leren drinken' gezet in de kelders van diezelfde Café "de Egmont", ongetwijfeld terwijl die mannen op het 2de verdiep zaten te vergaderen.)

8. 1960 - Eerste Al-Anongroep

Op het secretariaat van het N.C.A. had Mr De Boe sinds lang de bijzondere problemen van de vrouwen van actieve en gestabiliseerde alcoholisten opgemerkt. Bijna niemand bekommerde zich om deze speciale noden. De noodzaak werd dan ook scherp aangevoeld om vrouwen van AA-leden en van actieve alcoholisten aan te sporen het onder mekaar te proberen met Al-Anon, waarvan de uitgebreide documentatie over Al-Anon in Amerika op het N.C.A. grote diensten zou bewijzen (Mr De Boe had een persoonlijke ontmoeting gehad met Loïs, de vrouw van Bill. Hij had zelfs een korte ontmoeting met Bill zelf). Op 6 januari 1960 ging dan ook op de Vleurgatsesteenweg 82, de eerste Al-Anon bijeenkomst plaats in aanwezigheid van een bekende Vlaamse journaliste T.S., verbonden aan "De Standaard."

Al-Anon diende weerstanden te overwinnen: gestabiliseerde alcoholisten (sommigen met meerderwaardigheidscomplexen) waren wantrouwig. (waar heb ik dat nog gehoord?)
Wat gingen de vrouwen daar beramen achter hun rug? Sommige dames, onwetend natuurlijk, waren de mening toegedaan dat Al-Anon niet voor hen was. Hun echtgenoot dronk immers sinds jaren niet meer, zo verklaarden zij. Er kwam ook enige weerstand omdat de bijeenkomsten op de Vleurgatsesteenweg startten en niet in de St.Michielsstraat.
Doch de wekelijkse bijeenkomsten, de uitnodigingen en de documentatie sloegen langzaam maar zeker in, zodat er in de zomer van 1961 reeds twee Al-Anon kernen te vinden waren.
De Vleurgatse dames probeerden het onderling langs de bestaande AA-groepen om de Al-Anon gedachte te verspreiden.
Typische bijzonderheid: langs Al-Anon op de Vleurgatsesteenweg te Brussel ontstond in het najaar van 1960 een AA-groep én een Al-Anon kern te Moeskroen.

9. 1960 - Eerste Nationale AA-Landdag

Op zondag 29 mei 1960 ging in "Aegidium" te Sint-Gillis de eerste landdag van AA door.
Plechtig luidde dat: "Eerste Nationale Dag AA." Het werd een zeer enthousiaste bijeenkomst. Er zakte zelfs een bus met Nederlanders af. Naast dokter Bloch en de eerwaarde heer de Fraudeur nam ook de heer P. Marchand, Eerste Substituut-Procureur des Konings te Brussel het woord. Deze magistraat bewees uitmuntende diensten door niet alleen in AA te geloven, doch door het publiek te verkondigen en er zich daadwerkelijk voor in te spannen. De heer Marchand moet in de ogen van vele alcoholisten als een gemiste goede vader beschouwd worden.
Er was echter één schaduwzijde: men ontdekte dat de doorsnee Belgen mekaar niet verstaan. Er was zelfs een tikje misnoegdheid in terugrijdende bussen waar te nemen omdat er zoveel Frans gesproken werd.
In augustus 1960 werd dan ook door de groep van Roeselare een voorstel ingediend aan de Intergroep van Brussel om over te gaan tot het oprichten van twee Intergroepen, die dan op het hoogste niveau contactvergaderingen zouden beleggen. Het voorstel werd dadelijk aangenomen. De Vlaamse groepen stichtten spoedig een exclusieve Vlaamse Intergroep bestaande uit 10 leden, twee afgevaardigden per provincie. Daarbij kwam er een Raad van Advies bestaande uit 6 niet-alcoholisten en 5 AA-leden, allen op een democratische manier verkozen. De Raad van Advies kwam in 1961 regelmatig samen in "Egmont" te Brussel. Er werd eveneens een Algemeen Dienstbureau in het leven geroepen, waarvan één der grootste verwezenlijkingen was het uitgeven en verspreiden van een gedrukte AA-brochure (het eerste in België). Het is getiteld "5 voor 12".
Het eerste nummer verscheen in september-oktober 1961.
De tweede landdag der Anonieme Alcoholisten op 28 mei 1961 werd een Vlaamse Landdag. In tegenstelling met de eerste werd het geen Brusselse aangelegenheid. Advocaat De Buck uit Brugge, Dr. Varenne uit Gent en E.H. Paesmans uit Hasselt voerden er het woord. Zij spraken met veel bewondering over AA. Advocaat De Buck en Dr. Varenne aarzelden niet om opbouwende kritiek te geven.
E.H. Paesmans werd door velen niet begrepen, ofschoon zelden iemand tot nu toe zo raak de 12 Stappen van AA en de geest ervan benaderde. Velen wisten met de term "God" geen raad en reageerden tegen de Confessiones van Sint-Augustinus of liever tegen de Kerkleraar zelf, want waarschijnlijk hadden de meesten over belijdenissen of totale overgave horen spreken.
Op diezelfde vergadering liet men één franstalig AA-lid aan het woord naast een afgevaardigde uit Nederland. Vrouwen van de AA-leden kwamen telkens in Al-Anonverband in de voormiddag bijeen op de Landdagen. De bijeenkomsten moeten zeker niet onderdoen voor deze van AA, zo werd tenminste hier en daar opgemerkt.

10. Wankelende eenheid

De laatste drie jaar werd er onder de Franssprekende te Brussel veel gedebatteerd bij gebrek aan eensgezindheid. Wel werden er contacten onderhouden met de groepen, die te Mons, Eugies, Charleroi en Liège ontstonden. Deze verdeeldheid had voor gevolg dat de Franssprekende in 1961 de Vlamingen alleen een Landdag lieten inrichten, ofschoon door Vlaamse AA-leden en door niet alcoholisten aangedrongen werd hetzelfde te doen. De Franstaligen te Brussel en elders kunnen nog steeds met hun rivaliteit, wedijver en individualisme geen weg.
Het dient nochtans opgemerkt te worden dat de Franssprekenden te Brussel de AA-boodschap overal uitdragen. Er gaan regelmatig openbare bijeenkomsten door. Niet-alcoholisten verlenen hun medewerking, o.a. Dr. Bradfer, die meer en meer interesse gaat vertonen voor de hulpverlening aan alcoholisten en AA. Anderzijds richtten de Franssprekenden (met bijna steeds de onvermoeibare M. als promotor) met toelating of medewerking van gemeentebesturen informatieavonden in over alcoholisme en AA. Dit gebeurde op 15 maart 1960 in de Viaductstraat te Elsene; op 26 april 1960 in de Graansstraat te Sint-Joost-ten-Node en op 21 maart 1961 in het gemeentehuis te Anderlecht.

Enkele Franstaligen hadden ook last om een zekere agressiviteit tegen de Vlaamse AA te bedwingen. Alleen te Sint-Joost-ten-Node werd er een Vlaams lid uitgenodigd om er te spreken. Wij hebben het meegemaakt dat de ex-groep van de Vleurgatsesteenweg, die na september 1960 via de Sint Michielsstraat en de Grote Markt, ongeveer een jaar nadien te Anderlecht belandde, wel een Luikenaar aan het woord liet komen maar geen Vlaamssprekenden toelieten op het podium of de tribune. Dit alles gebeurde op 15 december 1961 in het gemeentelijk gezondheidscentrum. De voorzitter van de vergadering vertikte het de Vlaamse aanwezigen (waaronder leden uit zijn eigen groep) in hun taal toe te spreken. Onverschilligheid of onverdraagzaamheid?
Stippen wij hier ook aan dat nog een paar grote filmseances ingericht werden. Zo vertoonde de groep van de Vleurgatsesteenweg op 9 mei 1959 in een parochiezaal, Onderlinge Bijstandsstraat 77 te Ukkel de prent "The Lost Weekend." De groep van de Grensstraat (opgericht in 1960 liet aan de Naamse Poort in de zaal Pathé-Empire op zondagvoormiddag 17 december 1961 de film "Une femme en enfer" afdraaien.
Wij zijn niet in détails gegaan voor wat de medewerking van de Brusselse AA'ers te Antwerpen, Liège, Charleroi en elders betreft, doch de voornaamste prestaties werden vermeld. Ook kunnen wij alle vergaderingen niet vermelden, waaraan AA-leden deelnamen, zoals bijvoorbeeld de "Dag over het Alcoholisme" op 23 oktober 1959 te Verviers, ingericht door de Belgische Nationale Vereniging voor Geesteshygiëne.
Tenslotte weze hier aangestipt dat de Brusselse AA-leden contacten legden met leden in Nederland, Frankrijk en er op deze bijeenkomsten het woord voerden. Verschillende leden hebben de jaarlijkse septemberbijeenkomsten te Wiesbaden bijgewoond. Door bemiddeling van het N.C.A. kwamen twee Brusselse AA-leden aan het woord in de gebouwen van de Unesco te Parijs, tijdens de zesde Zomerleergang voor wetenschappelijke studie van de preventie van alcoholisme, op 20 juni 1960. Brussel, meer dan andere steden, ondervindt dat AA internationaal ingericht is en geniet er ook de voordelen van. Wij menen dat de eerste internationale bijeenkomst plaats greep te Brussel op 9 september 1956 toen de AA-groep uit Den Haag verbroederde met de kleine kern van de Vleurgatsesteenweg.
Einde 1961 waren er te Brussel vier Franssprekende AA-groepen: Brussel Centrum, Sint-Joost-ten-Node, Anderlecht en St.-Gillis.

11. Datums

1953 Eerste vergaderingen in de Vleurgatsesteenweg in Brussel.

1956 AA-groep "Brabo" Antwerpen wordt gesticht op 26 april.

1958 Eerste groep in Oost-Vlaanderen 06 december 1958 Gent "Milkbar" met Roger
Eerste groep in West-Vlaanderen (Kortrijk) met Roger/Vichte en Omer/Tielt

1959 AA-groep "Samen Sterk" Deurne

1960 AA-groep te Roeselare PB 17 en de groep "Egmont" te Brussel.
Eerste landdag van de Belgische AA op zondag 29 mei
Eerste Al-Anon groep

1961 Eerste landdag van de Vlaamse AA te Brussel op 28 mei in zaal “Egmont”
AA-groep te Harelbeke en te Leuven.
Eerste provinciedag in Limburg
Eerste uitgave 5 voor 12 (september)
de Vlaamse groepen stichten een intergroep bestaande uit 10 leden (twee afgevaardigden per provincie). Er wordt ook een raad van advies opgericht bestaande uit 6 niet-alcoholisten en 5 AA-leden, allen op democratische wijze aangesteld.
Er wordt een algemeen dienstenbureau in het leven geroepen. Er is een lange aanloopperiode en veel geld nodig om in 1985 een vast secretariaat met bediende uit te bouwen.
De telefoonpermanentie met 24h bereikbaarheid wordt geïnstalleerd.
Er is regelmatige uitwisseling met andere landen in Europa en de wereld.
De structuur wordt vastgelegd in het "handboek van de Vlaamse AA."
De uitbouw van deze structuur was zeker nooit geworden wat ze nu is zonder de "niet-alcoholisten" van het eerste uur, die nog steeds actief zijn, Meester Beernaert en Meester Van Staen.

1962 AA-groep te Knokke-Heist, P.B. 10 en Halle ‘Alleen Vandaag’

1963 AA-groep te Tielt P.B. 1

1964 AA-groepen te Ieper, Waregem en Wevelgem
Eureka Deinze wordt gesticht op 03/10 (komt uit Kortrijk)

1965 Eerste bezinningsweekend in de provincie Limburg

1966 AA-groep Oostende “Nelson”.
Kontaktblad West-Vlaanderen gaat van start.

1967 AA-groep Herleving Burcht.
Kontaktblad West-Vlaanderen verschijnt voor ‘t eerst
De AA-groepen Kortrijk (dames), Roeselare P.B. 29, Sint-Elooi-Winkel, Zwevegem en Wervik, P.B. 12

1968 De AA-groepen te Kortrijk P.B. 113
Eerste nationale COI vergadering op 11/02/

1969 ontstaat Brugge P.B. 7.
Afgevaardigden van de Vlaamse AA naar de eerste Werelddienstontmoeting.

1970 Eerste bezinningsweekend in West-Vlaanderen.
AA-groepen Torhout P.B. 1 en Veurne P.B. 22
1970-1975 PRE-ADC’s te Bonheide (Antwerpen).

1971 AA-groep Testelt-Averbode (uit groep Okselaar)
Stichting vzw ‘ALDINEA BEL’ op 17 juni.

1972 AA groep Gent "Nieuwbrugkaai" en Blankenberge, Dentergem, Waregem (dames)

1973 AA groep Opglabeek, Vandaag Antwerpen en Zele De Barrikade (uit Dendermonde De Cirkel)

1974 AA-groepen Bredene, De Panne, De Haan-aan-Zee, Diksmuide, Ichtegem, Bredene, Meulebeke. Poperinge en Menen P.B. 16, alsook Roeselare (dames) P.B. 29

1975 De lonersgroep gaat van start.
AA-groep Wetteren Volharding.
Eerste Nationale COI-dag te Strombeek-Bever (Brabant).
Thema: ‘COI in dienst van de alcoholist’

1976 1ste Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA. Doelstelling: ‘Samenstelling structuur Vlaamse AA’.
AA groep Dessel, Middelkerke P.B. 69, Meulebeke P.B. 12
Brugge P.B. 14, Blancenberge en Brugge P.B. 30.

1977 AA-groep Samen Sterk te Ronse, te Gullegem, Izegem-kachtem, Kortrijk P.B. 96, Meulebeke (dames) en Torhout.

1978 AA-groep Borchtlombeek, AA-groepen: Deerlijk, Harelbeke P.B. 25,
Harelbeke P.B. 350, Vichte, Heule P.B. 108, Knokke-Heist P.B. 21, Koekelare PB. 1.
2de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA. Doelstelling: ‘Samenstelling structuur Vlaamse AA’.

1979 Er ontstaan in Brugge een hele reeks groepen tengevolge van splitsingen: Brugge PB 42, Brugge P.B. 14, Brugge P.B. 30, Brugge P.B. 112 en er comen groepen in Sint-Eloois-Vijve, Dadizele en Oostende 2. In 1980 ontstaan: Beveren-Leie, Brugge PB. 51, Brugge P.B. 67, Kuurne-Lauwe, Brugge-Sint-Andries, Dadizele 2 en Oostende 3.
3de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA op 30,31 maart en 1 april te Heusden (Limburg).Doelstelling: ‘Samenstelling structuur Vlaamse AA’

1980 AA groep "Vijf voor Twaalf" te kuurne, Beveren-Leie, Brugge PB. 51, Brugge P.B. 67, Brugge-Sint-Andries, Dadizele 2 en Oostende 3.
2de Nationale COI-dag op 11 oktober te Hasselt (Limburg).Thema: ‘Wat zou COI voor ons kunnen betekenen’

1981 Afgevaardigden van de Vlaamse AA naar de 1° Europese dienstenontmoeting.
AA groep "DOEN" Kalmthout, Blankenberge (gemengd), Tielt PB 52, Tielt-Putterij, Brugge EB. 58, Gullgem en Kortrijk (gemengd), Kortrijk EB. 193, Harelbeke P.B. 16 en Gullegem „Samen Sterk."
4de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA op 6,7,8 maart te Opwijk (Brabant). Thema: “Dienen het hart van AA”

1982 Damme „Hoek" P.B. 1, Koksijde PB. 12, Kuurne, Ooigem en Passendale.
3de Nationale COI-dag op 9 oktober te Roeselaere (West-Vl.).Thema: ‘Uniformiteit’

1983 Brugge PB. 212, De Panne P.B. 48, Izegem (dames), Heule P.B. 22, Kortrijk “Groeninghe”, Roeselare-Gits, Snaaskerke, Desselgem en Snellegem.
Eerste bezinningsweekend Brabant.
5de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA. Thema: “De AA-boodschap doorgeven”

1985 Oprichten van het ADB te Antwerpen op 1 oktober
AA-groep Bill Kruishoutem
6de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA op 15,16,17 maart te Hengelhoef (Limburg).Thema: ‘AA maakt zijn inventaris’ Waarnemers uit Nederland aanwezig

1986 Waarnemer van de Vlaamse AA naar de ADC van Duitsland.
AA-groep Samen Gelukkig Haaltert.
4de Nationale COI-dag op 1 februari te Diest (West-Vl.).Thema: ‘Uniformiteit in de praktijk’

1987 AA-groep Nuchter Leven Dendermonde.
7de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA op 20-22 maart te Hengelhoef (Limburg).Thema: ‘Dienstbaarheid door liefde en nederigheid’ Waarnemers uit Nederland en Wallonië worden uitgenodigd.

1988 Viering van 35 jaar AA in België te Brussel.
5de Nationale COI-dag op 12 maart te Malle (Antwerpen).

1989 Eerste North sea convention. (zal jaarlijks plaats vinden te Oostende)
8ste Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Den Haan aan Zee

1990 6de Nationale COI-dag op 12 maart te Lovendegem (Oost-Vl.).

1991 AA-groep Eerlijk Dienen Brakel, AA-groep Leven is geven Niel, AA-groep Lauwe Doe Stille Voort, AA-groep Waregem Ons Geluk
9de Algemene Dienstconferentie (ADC) van de Vlaamse AA te Den Haan aan Zee

1992 7de Nationale COI-dag.

1993 AA-groep "Samen tevreden" Nieuwerkerken (O-Vl)
Viering van 40 jaar AA in België te Aalst.
10de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Den Haan aan Zee.

1994 8ste COI-dag te Beitem (West-Vlaanderen).

1995 11de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Den Haan aan Zee.
thema: ‘Terug naar de basis’

1996 Eerste bezinningsweekend in de provincie Antwerpen. Thema "DOEN"
9de COI-dag te Rotselaar (Brabant)

1997 12de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Den Haan aan Zee.

1998 Eerst bezinningsweekend in Oost-Vlaanderen. Thema "Samen onderweg"
10de COI-dag

1999 www.aavlaanderen.org komt op het internet
13de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Den Haan aan Zee. “Liefde en dankbaarheid in actie”

2000 11de Nationale COI-dag te Borgloon. Thema: COI... Openbare informatie?

2001 AA-groep "Alleen Vandaag" Edegem.

2002 11de Nationale COI-dag te Dendermonde, thema: ‘Onze toekomst… dat is onze verantwoordelijkheid’

2003 Viering 50 jaar AA te Geldenaken. Thema: "Levensvreugde"
De 14de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Blankenberge. Thema: “Eenvoud”… niet zo eenvoudig.

2004 12de Nationale COI-dag te Rumbeke: Thema: Een onveranderde boodschap anders brengen

2005 De 15de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Blankenberge. Thema: “Een duidelijke viesie op de toekomst”
Oprichten van een tijdelijke internet werkgroep.

2006 13de Nationale COI-dag te Vilvoorde. Thema: COI aan en het werk, nu en toekomstgericht

2007 De 16de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Blankenberge. Thema: “Anoniem maar niet onzichtbaar”

2008 14de Nationale COI-dag te Berchem. Thema: Correcte informatie aan een verscheidenheid van doelgroepen

2009 De 17de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Blankenberge. Thema: “Geduld en verdraagzaamheid”

2010 75 jaar AA wereldwijd en 50ste landdag van de Vlaamse AA te Wachtebeke
De volledig vernieuwde website komt online.
15de Nationale COI-dag te Genk, thema: ‘Hoe ons efficiënt bekend maken’

2011 De 18de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Blankenberge. Thema: “Diene, dankbaarheid in actie”

2012 16de Nationale COI-dag te Genk. Thema: Hoe ons efficiënt bekend maken

2013 De 19de Algemene Dienstconferentie van de Vlaamse AA te Blankenberge. Thema: “Rotatie, de hartslag van AA”

2014 17de Nationale COI-dag te Brugge. Therma: Bruggen bouwen.